Spółdzielnia Inwalidów "Spamel"
Nieistniejący budynek biurowy zakładu.
Ulotka reklamowa.
Pan Jan Szymczyk - ślusarz narzędziowy przy szlifierce.
Pani Elżbieta Jachnicka w wypożyczalni narzędzi.
Montaż łączników Łk-15 - tzw. biały montaż.
|||
|---|---|
|||
#### Krótka historia zakładu (_spisana na koniec roku 1984_)
1949 rok jest początkiem 6-letniego rozwoju spółdzielczości pracy w Polsce Ludowej - poważnego ruchu społeczno-gospodarczego, który miał na celu wytworzenie własnej struktury organizacyjenj i wypracowanie podstawowych form współżycia społecznego.
Niebywałym osiągnięciem w rozwoju ruchu spółdzielczego w Polsce Ludowej wskazującym na troskę władz o ludzi upośledzonych na zdrowiu jest powołanie do życia spółdzielczości inwalidzkiej.
W roku 1950 zamieszkała na terenie Twardogóry grupa inwalidów wojennych i wojskowych postanowiła założyć spółdzielnię. Grupa licząca 15 osób organizuje 1 października 1950 roku pierwsze zebranie informacyjne pod przewodnictwem 2 przedstawicieli z Okręgowej Organizacji CSJ we Wrocławiu. Na zebraniu tym został wybrany Komitet Organizacyjny, który przyjął na siebie zadania założenia spółdzielni inwalidów w Twardogórze.
W skład powyższego komitetu weszli:
1. Wojtasik Idzi
2. Piętnik Ignacy
3. Zając Karol
W dniu 2 października 1950 roku Komitet Organizacyjny kieruje pismo do Miejskiej Rady Narodowej w Twardogórze w sprawie wydania opinii o celowości założenia spółdzielni inwalidzkiej.
W dniu 6 października 1950 roku w lokalu przy Placu Piastów 15 obraduje powyższe zgromadzenie, w którym bierze udział 15 założycieli.
Zgromadzeniu przewodniczy prezydium w składzie:
1. Czysty Leon - przewodniczący (przedstawiciel Urzędu Miejskiego)
2. Witkowski Leon - z-ca
3. Piętnik Ignacy - sekretarz
Walne Zgromadzenie założycieli dokonało wyboru pierwszych władz spółdzielni.
W skład pierwszego Zarządu weszli:
1. Piętnik Ignacy - prezes
2. Wojtasik Idzi - z-ca prezesa
3. Bortnik Szymon - członek
Zarząd Spółdzielni mieści się wówczas przy ul. Sosnowej 5. Nowo wybrany Zarząd Sp-ni zwraca się w dniu 20.10.50 r. pismem do SCJ w Warszawie o wydanie zaświadczenia o celowości założenia Sp-ni Inwalidów 'WSPÓLNOTA" w Twardogórze.
15 grudnia 1950 roku piętnastu założycieli rozpoczyna działalność gospodarczą. W czterech lokalach drobnorzemieślniczych rozlokowanych na terenie Twardogóry przy ulicach:
- Bydgoskiej 5
- Sosnowej 5
- Wrocławskiej 32.
Nadmienić nalezy, że powyższe lokale, ich urządzenie oraz maszyny i narzędzia wnieśli do SP-ni jej założyciele jako rzeczowy wkład w formie udziałów członkowskich.
Dzięki ich udziałowi zostają uruchomione warsztaty stolarskie, warsztat produkcji mat trzcinowych oraz usługowy punkt szewski.
Działalność gospodarcza pierwszego roku przyniosła Sp-ni ujemne wyniki. W 1952 roku Komitet Powiatowy PZPR w Sycowie zapewnia obsadę kierownika i na Walnym Zgromadzeniu w dniu 30 marca 1952 r. wybrano nowy skład Zarządu w osobach:
- Ignacy Robakowski - prezes
- Szymon Bortnik - z-ca
- Marianna Dawidczak - członek.
Prezesowi Ignacemu Robakowskiemu jego ofiarności i zaangażowaniu zawdzięcza Sp-nia wyjście z upadku oraz jej systematyczny rozwój. W roku 1953 Spółdzielnia przyjmuje z Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego zakład tkacki posiadający 10 krosien mechanicznych i 8 ręcznych, w którym produkuje się tkaniny jedwabne. Następuje również uruchomienie jednego sklepu handlowego.
Z dniem 1 stycznia 1953 r. otrzymano również od władz miejskich zakład ogrodniczy i założono hodowlę królików futerkowych. W tym okresie Sp-nia zajmuje się wszystkim - od hodowli królików poprzez uprawę pietruszki do produkcji zabawek, koni na biegunach.
W roku 1954 następuje dalsze rozszerzenie produkcji. Uruchomiona zostaje Rozlewia Piwa, Wytwórnia Wód Gazowanych, której wyroby zaopatrują ludność z terenu Twardogóry, Międzyborza, Kuźnicy Cieszyńskiej oraz Ostrowa Wielkopolskiego.
Rok 1956, to okres następnej pięciolatki obejmującej lata 1956-1960 staje się przełomowym w działalności Sp-ni. Następuje usprawnienie produkcji przy jednoczesnej likwidacji tych kierunków działania, które przynosiły straty. 16 lipca 1956 r. przyjmuje w trwały zarząd i użytkowanie budynek parterowy przy ul. Wojska Polskiego 1 od Rejonu Przemysłu Leśnego we Wrocławiu. W pomieszczeniach tych urządzono bardzo dobre warunki do pracy. Produkcja Spółdzielni to: kapy gobelinowe, opakowania drewniane.
Kapy gobelinowe to "oczko w głowie" dla Zarządu Sp-ni jak również dla pracowników. Kapy produkowane przez Sp-nię wysyłano na eksport była więc to produkcja bardzo opłacalna.
Mając na względzie dobro inwalidy, ochronę jego stanu zdrowotnego w 1960 r. otwarto w Sp-ni Zakładową Przychodnię Rehabilitacyjną, którą po dzień dzisiejszy kieruje lek. med. Benon Berkowski.
Rok 1965 to kolejny przełom w dziejach działalności naszej Spółdzielni. Na wniosek władz powiatowych, Zarząd Sp-ni mając na uwadze uprzemysłowienie powiatu a przede wszystkim miasta Twardogóry decyduje się oddać obiekty użytkowe dla potrzeb Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego na zorganizowanie zakładu produkcyjnego, podejmując jednocześnie budowę nowych hal produkcyjnych dla potrzeb Sp-ni. Dzięki pomocy władz powiatowych udało się w krótkim czasie postawić nową Spółdzielnię, która swym wyglądem i estetyką prezentuje się okazale po dzień dzisiejszy.
Rok 1966 to rok uruchomienia zakładu elektrotechnicznego (od Zakładu "Lumel" w Żarach zostaje przyjęta produkcja łączników krzywkowych Łk-15, prowadzona do dnia dzisiejszego. Wraz ze zmianą profilu produkcji Zarząd Sp-ni ogłasza konkurs na nową nazwę Sp-ni i w październiku 1972 r. wprowadza nową nazwę "SPAMEL".
W roku 1973 zotaje wprowadzony do produkcji nowy wyrób elektrotechniczny. Jest nim regulator obrotów do maszyn szyjących U-118 przyjęty z zakładu "ASPA" we Wrocławiu. Produkcja w/w wyrobów trwa nadal. Spółdzielnia staje się zakładem dominującym w branży elektrotechnicznej co daje to możliwość prowadzenia we właściwy sposób rehabilitacji zawodowej inwalidów. Spółdzielnia osiąga czołowe miejsca w konkursach na szczeblu rejonu i kraju. Jest pozytywnie oceniana przez władze zwierzchnie a także gości odwiedzających.
W roku 1984 przeszedł na emeryturę długoletni zasłużony prezes Zarządu Ob. Ignacy Robakowski. Na jego miejsce Rada Nadzorcza Sp-ni powołała nowego prezesa Zarządu Spółdzielni w osobie inż. Stanisława Patera.
#### Charakterystyka zakładu
Spółdzielnia jest jedynym w kraju producentem wyrobór elektrotechnicznych jak:
- łącznik krzywkowy Łk-15 - stosowany w maszynach i urządzeniach (PKP, LOT, stocznie)
- regulator obrotów U-118 - napęd do maszyn szyjących / wkrętaków i wibratorów
- przełącznik obwodów wtórnych - stosowany w urządzeniach energetycznyc
- obudowa wtyku - podzespół do maszyn szyjących
Spółdzielnia produkuje także wyroby odzieżowe jak pościel i pieluchy.
#### Wielkośc produkcji podstawowej (jedn. szt.)
|Lp.|Wyszczególnienie|1983|1984|5|
|---|---|---|---|---|
|1.|łącznik krzywkowy|409 350|452 294|110,5|
|2.|regulator obrotów|941 170|981 768|104,3|
|3.|przełącznik POW|11 182|13 077|116,9|
#### Zatrudnienie
Z 15-tu osób w dacie rozpoczęcia działalności, na koniec 1984 r. Spółdzielnia zatrudniała 469 pracowników w tym:
- 439 członków Spółdzielni
- 306 inwalidów
- 235 kobiet
- 235 osób do lat 35.
#### Działalność socjalna
Na działalność socjalną w 1984 r. Spółdzielnia przeznaczyła kwotę w wysokości 2..160 tys. zł.
Kwotę tę przeznaczyła na organizowanie:
- wczasów - zabezpieczając dla wszystkich chętnych pracowników (172) z czego 146 osób odpoczywała we własnym ośrodku wczasowym w Ustroniu Morskim
- kolonii - zabezpieczono dla 39 dzieci
- choinki noworocznej - dla 300 dzieci
- wycieczki turystyczno-krajoznawczej - dla 45 osób
- zakup biletów na imprezy artystyczne.
Ponadto udzielono pożyczki na ramont i modernizację mieszkań dla 32 pracowników. Finansowano koszty dojazdu do pracy 187 pracowników. Dla najbardziej potrzebujących udzielono zapomogi pieniężne na kwotę 124 tys. zł.
Comiesięcznie pracownikom udostępnia się abonamenty obiadowe z 50% wartością pokrycia kosztów.
Organizuje się corocznie zaopatrywanie pracowników w warzywa i owoce. Sp-nia prowadzi Pracowniczy Ogród Działkowy "WRZOS" dla 76 pracowników pokrywając koszty zagospodarowania i bieżącej działalności.
Mając na względzie rozwój i uprawianie sportu i turystyki w ramach działalności K.S. "START" Spółdzielnia prowadzi wypożyczalnię sprzętu sportowo-turystycznego.
***
<center><sup>Pierwotnie opublikowano na [Muzeum Ziemi Twardogórskiej](https://mzt.dblog.pl/spoldzielnia-inwalidow-spamel). Blog na Hive napędzany przez [dBlog](https://dblog.pl).</sup></center>
hiveblocks