<div dir="rtl" class="text-rtl">

دستگاه ایمنی سیستمی است که بدن را در مقابل عوامل بیماری‌زا محافظت می‌کند. این دستگاه به‌گونه‌ای تکامل پیدا کرده است که می‌تواند عوامل بیماری‌زای مختلف داخلی و خارجی را شناسایی نماید؛ بدین معنا که بعضی از عوامل بیماری‌زا از خارج از بدن سرچشمه می‌گیرند، در حالی که بعضی از عوامل بیماری‌زا (مانند سلول‌های سرطانی) ممکن است در داخل بدن ایجاد شوند و سیستم ایمنی تمام آنها را شناسایی می‌کند و با آنها مقابله می‌نماید.

<div class="text-center">

![MRSA staph being ingested by a neutrophil.](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/MRSA%2C_Ingestion_by_Neutrophil.jpg)
<sub><sup>
خورده شدن باکتری استاف مقاوم به متی‌سیلین به‌وسیله‌ی یک نوتروفیل. Image credit: [Wikipedia](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:MRSA,_Ingestion_by_Neutrophil.jpg)
</sup></sub>

</div>

دستگاه ایمنی یک سیستم دینامیک و پویا است، بدین معنا که همچنان‌که عوامل بیماری‌زا مرتب کامل پیدا می‌کنند و تغییر می‌کنند، دستگاه ایمنی نیز خود را سازگار می‌کند تا بتواند عوامل بیماری‌زای جدید و تغییر یافته را شناسایی کند و با آنها مقابله نماید.

نکته‌ی جالب آن است که حتی ارگانیسم‌های بسیار ساده، مانند باکتری‌ها، نیز دارای یک نوع بدوی از سیستم ایمنی هستند، به این صورت که باکتری‌ها آنزیم‌هایی دارند که آنها را در مقابل عفونت‌های باکتریوفاژ محافظت می‌کند. دستگاه ایمنی پیشرفته‌تر در ارگانیسمهای ئوکاریوت تکامل پیدا کرده است و در گیاهان و بی‌مهرگان یافت می‌شود. این سیستم مشتمل بر فاگوسیتوز، پپتیدهای ضدمیکروبی، و سیستم مکمل است.

جانوران پیشرفته‌تر و انسان‌ها دارای سیستم ایمنی تکامل‌یافته‌تری هستند، که مشتمل بر ایجاد حافظه‌ی ایمنی است، که منجر به پاسخ تقویت شده در برخوردهای بعدی با یک عامل بیماری‌زا می‌شود. همین خاصیت سیستم ایمنی است که برای ایمن‌سازی و واکسیناسیون مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سیستم ایمنی گاه دچار مشکل می‌شود و موجب اختلالات سیستم ایمنی می‌شود که شامل بیماری‌های خودایمنی، بیماری‌های التهابی، و سرطان هستند. باز یکی دیگر از مشکلات مربوط به سیستم ایمنی، نقص ایمنی است که ممکن است ماهیت ارثی یا اکتسابی داشته باشد.

سیستم ایمنی انطباقی جزء پیشرفته‌تر دستگاه ایمنی است که در مهره‌داران تکامل پیدا کرده است. این سیستم ایمنی به طور اختصاصی بر علیه آنتی‌ژن عمل می‌کند و متکی بر فرآیندی است که در جریان آن آنتی‌ژن‌های غیرخودی شناسایی می‌شوند. از آنجا که این پاسخ نسبت به آنتی‌ژن به‌صورت اختصاصی ایجاد می‌شود، لذا می‌تواند به‌طور اختصاصی با عوامل بیماری‌زا مقابله نماید.

سلول‌هایی که در سیستم ایمنی انطباقی دخالت دارند، نوع خاصی از گلبول‌های سفید هستند که به آنها لنفوسیت می‌گویند. لنفوسیت‌ها شامل دو نوع اساسی هستند: سلول‌های B و سلول‌های T.

لنفوسیت‌های نوع B در ایجاد ایمنی هومورال دخالت دارند، یعنی نوعی ایمنی که با استفاده از آنتی‌بادی ایجاد می‌شود. در حالی که لنفوسیت‌های نوع T در ایمنی سلولی دخیل هستند و پاسخ اختصاصی بر علیه آنتی‌ژن‌ها با استفاده از این سلول‌ها ارائه می‌شود.

هر دو نوع لنفوسیت‌ها دارای گیرنده‌های سطحی برای آنتی‌ژن‌های اختصاصی هستند و زمانی که آنتی‌ژن متصل می‌شود، پاسخ اختصاصی بر علیه آنتی‌ژن ایجاد می‌شود.

</div>